теге донъя көстәре

солнечный свет — ҡояш яҡтыһы

свет луны — ай яҡтыһы

дневной свет — көндөҙгө яҡтылыҡ, көн яҡтыһы

электрический свет — электр яҡтыһы

скорость света — яҡтылыҡ тиҙлеге

свет свечи — май шәм яҡтыһы

ещё три часа до света — таң атыуға өс сәғәт бар

зажечь в комнате свет — бүлмәлә ут тоҡандырыу

свет счастья — бәхет нуры

свет надежды — өмөт сатҡыһы

свет очей — күҙ нуры

в свете чего — нимәлер күҙлегенән сығып

ни свет ни заря — бик иртә, ҡара таңдан, таң тишегенән

пролить свет — асыҡлау, асыҡлыҡ индереү, төшөндөрөп биреү

страны света — донъя илдәре

путешествие вокруг света — донъя тирәләй сәйәхәт

белый свет — яҡты донъя

на край света — ҡош та осоп етмәҫ ергә, ер сигенә, йәһәннәм тишегенә

тот свет — теге донъя

ни за что на свете — һис бер ваҡытта ла, бер ҡасан да, һис тә, бер нисек тә

явиться (появиться) на свет: — 1) донъяға килеү (тыуыу)

2) донъяға сығыу, донъя күреү (баҫылып сығыу – китап һ.б.); на чём свет стоит (ругать) — эттән алып эткә һалыу, эт тиреһен битенә ҡаплау

сжить со света — көн күрһәтмәү, яҡты донъянан ебәреү, башына етеү, ҡәбергә индереү

потусторонние силы — теге донъя көстәре

загробная жизнь — теге донъялағы тормош

загробный мир — теге донъя, әхирәт

уйти на работу — эшкә китеү

уйти на охоту — һунарға сығып китеү

письмо ушло с утренней почтой — хат иртәнге почта менән китте

уйти от прямого ответа — тура яуаптан ситкә китеү

уйти с работы — эштән китеү

уйти на пенсию — пенсияға сығыу

уйти от преследования — эҙәрләүҙән ҡасыу

от судьбы не уйти — яҙмыштан ҡасып ҡотолоп булмай

время уже ушло — ваҡыт үтеп китте инде

молодость ушла — йәшлек уҙҙы

деньги ушли на покупку костюма — аҡса костюм алыуға китте

на платье ушло четыре метра — күлдәккә дүрт метр китте

колёса машины наполовину ушли в грунт — машинаның тәгәрмәстәре яртылай ергә батты

с головой уйти в работу — баш менән эшкә сумыу

молоко ушло — һөт ташып китте

часы ушли вперёд — сәғәт алға киткән

уйти вперёд в учёбе — уҡыуҙа алға китеү

уйти в мир иной — теге донъяға китеү

уйти в себя — кешенән ситләшеү, үҙеңә бикләнеү

уйти из жизни — донъянан китеү, донъя ҡуйыу

уйти на дно — һыу төбөнә китеү, батыу

уйти на покой — ялға сығыу, эштән китеү

не уйдёт — ҡасмаҫ, китмәҫ

уйти ни с чем — ҡоро китеү (ҡалыу), буш (бер ниһеҙ) китеү

отправить книги почтой — почта аша китап һалыу

отправить теплоход — теплоход ебәреү

отправить в рот — ауыҙға һалыу

отправить на тот свет — теге донъяға оҙатыу

отправиться в путь — юлға сығыу

поезд уже отправился — поезд ҡуҙғалып киткән инде

отправиться на тот свет — теге донъяға китеү (үлеү)

сильный ветер — көслө ел

слабый ветер — әкрен ел

ветер поднялся — ел күтәрелде

ветер улёгся — ел туҡтаны

ветер в голове у кого — башында ел уйнай (донъяға еңел ҡарашлы кеше хаҡында)

какой ветер занёс; каким ветром занесло — ниндәй ел алып килде, ниндәй ел ташланы (берәүҙең уйламаған ерҙән килеп инеүенә ҡарата)

бросать (кидать, швырять) деньги на ветер — аҡсаны елгә осороу (һыуға һалыу)

бросать слова на ветер — уйламайынса һөйләү

держать нос по ветру — теге йәки был хәлгә яраҡлашырға тырышыу

куда ветер дует (идти, смотреть и т.д.) — ел ҡайһы яҡҡа иҫһә, шул яҡҡа (йөрөү, барыу, ҡарау) (аумаҡай кеше тураһында)

ищи ветра в поле — ҡойроғон да тота алмаҫһың, елдәр иҫкән

деревянный клин — ағас шына

вбить клин — шына ҡағыу

вшить клин — ҡыйыҡ индереп (ҡушып) тегеү

озимый клин — ужым баҫыуы

борода клином — шына (кәзә) һаҡал

двигаться клином — өсмөйөш яһап барыу (осоу)

вбить клин между кем — араны боҙоу, татыулыҡты ебәреү, һыуындырыу

клин клином вышибать (выбивать) — шынаны шына менән сығарыу

клином не вышибешь — ныҡ тороу

свет (не) клином сошёлся на ком-чём — донъя шуның менән емерелмәй, кемгә (нимәгә) көн ҡалмаған, әллә кем түгел әле